Wielu naszych klientów pyta o możliwość wcześniejszego wyrównania kwot dotacji dla szkół i placówek niesamorządowych, przed majem. Zainteresowanie to wynika ze znacznego wzrostu subwencji oświatowej w 2024 roku oraz zwiększenia bieżących wydatków w przedszkolach, będących efektem podwyżek wynagrodzeń dla nauczycieli dyplomowanych i mianowanych o 30%, a nauczycieli początkujących o 33%. Metryczki subwencji oświatowej zostały już przekazane do samorządów, a w wielu jednostkach samorządu terytorialnego (JST) rozpoczęto już wypłaty zwiększonych pensji, które są uwzględnione w planach wydatków. Stąd, organy prowadzące szkoły i przedszkola niesamorządowe zastanawiają się, kiedy otrzymają zwiększone kwoty dotacji wraz z wyrównaniem. W jednostkach niesamorządowych nie ma obligatoryjnych podwyżek wynagrodzeń, tak jak na Karcie Nauczyciela. Dziwić jednak nie może wzrost oczekiwań płacowych. Czy możemy zatem zaktualizować kwoty dotacji i wyrównać wcześniej niż w maju?

Problem możemy podzielić na dwie części. Pierwsza dotyczy kwot dotacji obliczanych na podstawie podstawowej kwoty dotacji (PKD), obejmującej placówki wychowania przedszkolnego (dla uczniów bez orzeczeń), placówki publiczne i internaty w szkołach publicznych. W tych przypadkach możliwa jest wcześniejsza aktualizacja PKD w trybie szczególnie uzasadnionego przypadku, zgodnie z art. 44 ust. 1 pkt 4 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Znaczny wzrost wydatków, związany z podwyżkami wynagrodzeń, może być uznany za szczególny i uzasadniony przypadek. Jeśli dana gmina dokona aktualizacji PKD w marcu, wyrównanie może zostać wypłacone już w kwietniu. Jest to jednak uzasadnione tylko w sytuacji, gdy gmina uwzględniła już zwiększone środki na podwyżki wynagrodzeń nauczycieli w swoim planie na koniec lutego. Aktualizacja w marcu ma jednak sens tylko wtedy jeśli na koniec lutego w planie po zmianach gmina ujęła już zwiększone środki na podwyżki wynagrodzeń nauczycieli. Gdyby w planie na koniec lutego tych podwyżek nie było, to aktualizacja taka nic istotnego nie wniesie. Należy pamiętać, że nawet po aktualizacji w marcu, konieczna będzie kolejna aktualizacja w kwietniu – miesiącu pierwszej obligatoryjnej aktualizacji w 2024 roku. Jeśli plan wydatków i dochodów oświatowych nie zmienił się na koniec marca w stosunku do końca lutego, to  zaktualizowana kwota dotacji będzie w kwietniu taka sama jak w marcu i nie będzie dodatkowego wyrównania (poza tym dokonanym w kwietniu po aktualizacji marcowej). Jeśli jednak plany dochodów i wydatków się zmienią, to mamy kolejne obliczenia przed sobą.

W przypadku dotacji opartych o subwencję oświatową, sytuacja jest bardziej złożona. Metryczki są znane od dawna, ale potencjalna możliwość wcześniejszej aktualizacji kwoty dotacji w trybie szczególnie uzasadnionego przypadku (zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 4 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych) koliduje z art. 45, który stanowi, że do miesiąca pierwszej aktualizacji (kwiecień) dotacje muszą być wypłacane według starych stawek i zasad z 2023 r. Dlatego zaleca się oczekiwanie do kwietnia, dokonanie aktualizacji oraz wypłacenie wyrównania od maja.

W obu przypadkach możemy wypłacić cały efekt wyrównania po aktualizacji w maju. Art. 43 ust. 4 ustawy, mówiący o wyrównaniu, nie stoi na przeszkodzie takiemu działaniu. Suma części dotacji po aktualizacji (maj-grudzień) musi być równa różnicy między aktualną stawką dotacji (roczną) a dotychczas wypłaconymi częściami dotacji (od stycznia do kwietnia). Jeśli cały efekt wyrównania przekażemy w maju i od maja będziemy dotować 1/12 rocznej aktualnej stawki kwoty dotacji, to w oczywisty sposób spełnimy zapisy art. 43 ust. 4. Dodać należy, że ustawa okołobudżetowa zniosła w 2024 r. stosowanie art. 43 ust. 5 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Nie musimy się więc przejmować w tym roku czy średnia wartość części dotacji od maja do grudnia będzie większa o 50 % (lub mniejsza o 25%) od średniej styczeń-kwiecień.