Niedawno pisaliśmy na blogu o wyrównaniu dotacji. Ustawa o finasowaniu zadań oświatowych dobrze reguluje kwestię wyrównania dotacji jeśli liczba uczniów się nie zmienia w ciągu roku budżetowego i wszyscy uczęszczają do przedszkoli lub szkół od stycznia do grudnia. Wiadomo jednak, że nie jest to sytuacja typowa. Uczniowie czasem odchodzą, czasem przychodzą w ciągu roku. Przede wszystkim jednak mamy systemową rozbieżność między rokiem szkolnym a rokiem budżetowym, w związku z tym mamy prawie pewność, że liczba uczniów we wrześniu będzie inna niż w czerwcu.
Jak sobie poradzić zatem z tymi efektami przy wyrównywaniu kwoty dotacji po aktualizacjach? Szczególnie, że ustawa wprost nie daje nam odpowiedzi na to pytanie. Musimy zatem zachować zdrowy rozsądek i skonstruować system tak, żeby dawał zgodne z ustawą wyniki dla przypadków opisanych w ustawie (jeśli uczniowie uczęszczają do przedszkoli i szkół od stycznia do grudnia) i maksymalnie oddawał ducha ustawy w pozostałych przypadkach.

Pierwszą zasadą zdrowego rozsądku, która co ciekawe nie jest zapisana w ustawie, jest reguła, że jeśli dziecko jest uczniem pół roku to otrzymuje połowę ustawowej kwoty dotacji (która jest roczna) a nie całość. Nikt z nas nie ma tutaj żadnych wątpliwości, choć próżno szukać w ustawie takiego przepisu. W ogólnym przypadku kwota dotacji dla osoby, która była uczniem przez n miesięcy jest równa n/12 kwoty dotacji. Oczywiste i bezsporne, choć nie zapisane w ustawie.
Zauważmy również, że kwota dotacji która należy się przedszkolu czy szkole to kwota po ostatniej aktualizacji, wszystkie poprzednie służą jedynie przybliżeniu tej ostatecznej na podstawie dostępnych danych. W przedszkolach na początku roku budżetowego nie mamy informacji o liczbie uczniów jaka będzie we wrześniu, więc przybliżamy ją danymi z września roku ubiegłego. Plan wydatków wzięty do wyliczeń na pierwsze miesiące dotowania to plan zawarty w uchwale budżetowej i jako taki będzie podlegał zmianom w ciągu roku. Zasada zawarta w art. 43 ust. 4 (wyrównanie dotacji) wyraźnie wskazuje, że kwota dotacji powstaje po ostatniej aktualizacji. Musimy wypłacić tyle, ile wynika z wysokości kwoty dotacji określonej po ostatniej aktualizacji. Jeśli tak, to czy jest różnica między wysokością dotacji jakie otrzyma przedszkole na ucznia, który był uczniem przedszkola tylko w styczniu, a wysokością dotacji jakie otrzyma przedszkole na ucznia, który był uczniem przedszkola tylko w grudniu? Otóż nie ma. Przedszkole w jednym i drugim przypadku otrzyma 1/12 kwoty dotacji, a kwota dotacji to kwota po ostatniej aktualizacji.
Konsekwencje powyższego spostrzeżenia są bardzo poważne. Czy chcąc właściwie wyrównywać dotację po aktualizacji musimy być w posiadaniu informacji o tym, który konkretnie uczeń był uczniem przedszkola w konkretnym miesiącu? Czy musimy przetwarzać w tym celu dane osobowe?
Wielu z Państwa już to wie. Pewnie część z Państwa właśnie poczuła to wspaniałe uczucie odkrycia czegoś ważnego, które towarzyszy ludzkości co najmniej od czasów Archimedesa.
Otóż, żeby właściwie wyrównywać dotację po aktualizacji, w ogóle nie potrzebujemy danych osobowych, ani informacji, w których miesiącach dzieci są uczniami przedszkola czy szkoły. Wystarczy nam tylko informacja o tym ile miesięcy dzieci są uczniami przedszkola lub szkoły. Ale przecież to mamy zawarte w comiesięcznych informacjach o liczbie uczniów składanych przez dotowane jednostki. Tylko tyle nam jest potrzebne. I oczywiście spostrzeżenie, że ostatecznie dotacja dla przedszkola lub szkoły musi być równa sumie po miesiącach, w których przedszkole czy szkoła funkcjonuje, iloczynów aktualnej kwoty dotacji podzielonej przez 12 oraz liczby dzieci w danym miesiącu.

Kolejne wątpliwości. Czy jeżeli uczeń przychodzi do szkoły już po aktualizacji dotacji, to czy stawka dotacji dla tego ucznia powinna być korygowana w związku ze zmianą kwoty dotacji, jak dla uczniów, którzy byli przed aktualizacją? Innymi słowy, czy dotacja dla tego ucznia, który przychodzi po aktualizacji powinna być też wyrównywana, zgodnie z art. 43 ust. 4, czy też nie? Załóżmy, że przed aktualizacją kwota dotacji wynosiła 700 zł miesięcznie, a po aktualizacji 600 zł miesięcznie. Uczeń, który był od początku roku otrzymuje 600 zł, ale z wyrównaniem tj. pomniejszeniem przyszłych rat, gdyż przed aktualizacją dotacja była za wysoka. Czy uczeń, który przychodzi po aktualizacji otrzymuje 600 zł czy też należy dotację na takiego ucznia wyrównać, tj. w tym wypadku pomniejszyć?
Może więc można tu mówić o pewnego rodzaju stałej kwocie dotacji oraz zmiennej wynikającej z wyrównania? Taki system dobrze by działał, gdyby liczba uczniów tylko rosła. A co jeżeli spada? Jak wtedy wyrównać kwotę dotacji na ucznia, skoro co miesiąc rozkładamy tę kwotę na różną liczbę uczniów?
Jak połączyć przepis ustawy mówiący o kwocie dotacji na ucznia i wyrównaniu kwoty dotacji na ucznia z podejściem praktycznym, kończącym się na wyliczeniu przez gminę stawek dotacji w sytuacji zmiennej liczby uczniów w kolejnych miesiącach? Jak to prosto obliczyć, spełnić przepis ustawy, spełnić zapisy o przetwarzaniu danych osobowych, i nie budować skomplikowanych modeli obliczeniowych?
Wszystko działa, o ile nie zmienia nam się wysokość dotacji na tyle mocno, aby wkroczył przepis art. 43 ust. 5, czyli przepis ograniczający pasmo wahań wysokości kolejnych rat dotacji. Jeśli tak się stanie (czego stwierdzenie samo w sobie nie zawsze jest banalne) to już musimy postępować inaczej, gdyż nie możemy dopuścić do złamania tego przepisu. Oczywiście spowoduje on, że ostatecznie wypłacimy inną kwotę niż wynikająca z aktualnej kwoty dotacji. W którymś z kolejnych wpisów rozwiniemy ten temat.

Szczerze mówiąc korci nas zrobienie warsztatów dla Państwa poświęconych przede wszystkim wyrównaniu dotacji. Na warsztatach pokażemy Państwu przykładowy model obliczeniowy służący do obliczania i wyrównywania dotacji w Państwa gminie. Model, który spełnia przepisy ustawy, uwzględnia zmianę liczby uczniów w ciągu roku i nie jest skomplikowany obliczeniowo. Opracowaliśmy takie proste narzędzie, które chcielibyśmy Państwu zaprezentować, tak aby przećwiczyć z Państwem aktualizację i wyrównanie kwoty dotacji na teoretycznym przykładzie.
Ponadto chcemy dodatkowo na szkoleniu przekazać Państwu informacje o projektowanych zmianach w przepisach dotacyjnych zawartych w procedowanej obecnie w Sejmie ustawy: zmieniają się kwestie związane z limitem pokrywania z dotacji wynagrodzenia dyrektora i osób zatrudnionych w szkołach i placówkach dotowanych, określone zostały nowe zasady dotowania szkół branżowych II stopnia oraz kwalifikacyjnych kursów zawodowych, zmienia się sposób kalkulacji wskaźnika zwiększającego.
Ci z Państwa, którzy już z nami pracowali, wiedzą, że po szkoleniu nie zostawiamy Państwa „samych”. Po szkoleniach mamy za sobą mnóstwo policzonych dla Państwa wzorów z art. 8 ustawy, dotyczących rozliczania kosztów wspólnych na uczniów niepełnosprawnych. Także warsztaty z wyrównywania dotacji chcielibyśmy przeprowadzić tak, aby mogli Państwo zaprezentowany sposób obliczeń i wiedzę z warsztatów wykorzystywać u siebie w samorządzie.
Takie praktyczne podejście, na spokojnie, z konkretnymi przypadkami, głównie pokazujące jak prosto ustawić sobie w samorządzie wyrównanie dotacji, jeśli mamy zmienną liczbę dotowanych uczniów i jeszcze dotacja nam się tak zmienia, że musimy uważać na art. 43 ust. 5. Gdyby ktoś z Państwa był zainteresowany takimi warsztatami, to prosimy o sygnał na maila info@cdsomnia.pl. Jeśli zbierze się grupa zainteresowanych, to uzgodnimy miejsce i termin takich warsztatów.